Kayzen

Uşaqlar elm insanı olaraq dünyaya gəlirlər. Çiçəkləri, yarpaqları qoparırlar. Daşları tərsinə çevirirlər. Hər zaman geniş  ölçüdə yox edici işlər görürlər. Əşyaları parçalara ayıraraq, təkrar onları birləşdirib, birləşdirə bilməyəcəyini öyrənmə istəyi kəşf etməyə cəhd göstərmə anlamına gəlir. Uşaqların da etdiyi məhz budur. Yetkin yaşlı elm insanı da əsla böyüməyən bir uşaqdır. Bir yetkin yaşlı elm insanının da etdiyi budur.

Davamı →

İrsən ötürülən genetik xüsusiyyətlər və ətraf mühitin təsiri ilə də uşaq ictimai inkişafını tamamlayır, içində yaşadığı cəmiyyətin bir fərdinə çevrilir. Sosial inkişafın əhəmiyyətli ünsürlərindən biri də əxlaq və vicdan inkişafıdır. Laurans Kolberqin (Lawrance Kohlberg) əxlaq inkişafı nəzəriyyəsinə əsasən, əxlaq inkişafı itaət və cəza yönümlü olaraq başlayır və universal meyilli əxlaq olaraq təkamülünü tamamlayır. Valideynlərimizdən aldığımız genetik miras qədər əhəmiyyətli olan bir başqa əhəmiyyətli məsələ də onların bizi yetişdirərkən verdikləri cəzalardır. Çünki verilən cəza növü vicdan inkişafında əhəmiyyətlidir.

Davamı →

Davamı →

0-6 yaş mərhələsi uşaqların, həyatın da mühüm və özünəməxsus yerə malikdir. Erkən yaşdan etibarən uşaq bütün bilik və bacarıqlarını ailə üzvlərindən əldə edir. Bu uşağın həm fiziki, həm də mənəvi inkişafına təsir edir.
Müxtəlif hazırlıq səviyyəsi olan uşaqlar vericilərdən alınan məlumatları öyrənməyə başlayır. Uşaq səhv, yaxşı, pis arasındakı fərqi görmür. Uşaq dünyaya ünsiyyət etməyə hazır olan bir şəkildə gəlir və rast gəldiyi hər kəsi təqlid edir, yamsılayır. Erkən yaşlarda öyrəndikləri, gördükləri gələcəyində şəxsiyyətində öz əksini tapır. Uşağın sosial, mənəvi, əxlaqi və ruhi sağlamlığında ailə ilə keçirtdiyi zamanla bərabər, televiziyada və ya komputerdə izlədikləri cizgi filmləri də özünə məxsus yerə malikdir. Uşağın məktəbdən kənar həyatı, ictimai mühit və ən təsirli Kütləvi informasiya vasitələri həmişə onlara təlimat verir və öyrədir. Kütləvi informasiya vasitələrini (media) televiziya, radio, kitablar, jurnallar, qəzetlər, filmlər, video oyunlar əhatə edir.
Davamı →

Plan:

1. Körpənin fiziki inkişafı
2. Körpənin psixi inkişafı
3. Körpənin fəaliyyəti
4. Üç yaşın böhranı problemi
5. Erkən uşaqlıq dövründə öyrənmə

Sual 1. Körpəlik dövrü 1 yaşdan 3 yaşa qədər olan müddəti əhatə edir. Bu dövrdə uşağın fiziki inkişafında əsaslı dəyişiklik baş verir. Boyu və çəkisi artır.

Davamı →

Mütəxəssislər azyaşlı uşaqların saçlarının uzadılmasına qarşıdırlar. Xüsusilə də oğlan uşaqlarının saçlarının vaxtlı-vaxtında kəsilməsinin tərəfdarıdırlar.

Mütəxəssislərin belə düşünmələrinin əsl səbəbi isə psixoloji mənada oğlan uşaqların düzgün formalaşmasıdır.

Ümumiyyətlə, mütəxəssislər hesab edir ki, valideynlər uşaqlarının saçlarını uzatmaq istəyirlərsə, 3-4 yaşından sonranı gözləməlidirlər. Bəs nə üçün saç uzatmaq üçün 3-4 yaşdan sonranı gözləmək lazımdır?

Bu yaşlara qədər gecikdirilməsinin səbəb odur ki, uzun saçlar tökülən və ya qopan zaman tüklər uşaqların əllərinə dolana bilər və bu tükləri ağızlarına apara bilərlər. Bu da uşaqlarda bir çox problemlərə səbəb ola bilər.

Uzun saça qulluğun çətin olması ilə bərabər tərləməyə də səbəb olduğu unudulmamalıdır. Həmçinin qısa saç dərinin zərər görməsinə də əngəl olacaq.
Davamı →

Montessori, son illərdə ölkəmizdə adını tez-tez eşitdiyimiz bir tədris metodudur. İtaliyanın ilk qadın həkimi olan pedaqoq və antropologiya professor Maria Montessori 1900-cü illərin əvvəllərində uşaqların fərdiliyi əsasında bir pedoqogika üzərində çalışmağa başladı.

Montessori apardığı araşdırmalar və işlər nəticəsində düşünülənin əksinə uşaqların mükafatlardan, cəzalardan, böyüklərin proqramlaşdırdığı tədris anlayışından, hətta oyuncaqlardan, yuxudan, müəllim stolundan və birlikdə dərs keçməkdən xoşlarının gəlmədiyini aşkar etdi.

Əsas hədəfi azad seçim və hər uşağın öz qabiliyyətinə uyğun sürətlə irəliləməsi olan bu sistemdə tamamilə uşağa uyğun olaraq hazırlanmış bir mühitdə, uşağın şəxsiyyətinin formalaşması üçün azadlıq tanınan, şəxsiyyətinin inkişafını dəstəkləyən fərdi tədris verilir. 76 ölkədə minlərlə məktəbdə tətbiq edilən Montessori sistemi son illərdə ölkəmizdə də məşhurlaşmağa başladı.
Davamı →

Ölkəmizdə gec dil açan və danışıq problemi yaşayan uşaqların sayı gündən-günə artmaqdadır. Əsasən, oğlan uşaqlarında meydana çıxan bu problemi çox vaxt valideynlər etinasızlıqla qarşılayaraq, “öz-özünə düzələcək”, “onun atası da gec danışıb”, “oğlan uşaqları gec dil açır” deyib, uşağı həkimə aparmaqdan yan keçirlər.

Uşaqların hansı səbəblərdən gec dil açmaları və bunun aradan qaldırılma yolları haqda defektoloq-loqoped Nərmin Vəliqızıbir sıra sualları cavablandırıb:
Davamı →

Günümüzdə artan hallardan biri də uşağına “yox" deməyi bacarmayan valideynlərin sayının artmasıdır. Bu davranışlar ilə böyüdülən uşaqlar ümumi olaraq “mən “mərkəzli olurlar. Xüsusilə, özlərinə əhəmiyyət verən, beləliklə də insani həssaslığı zəif olan bir nəsil yetişməkdədir. Uşağın böyüdülməsində valideynlər tərəfindən edilən bir çox xətalar vardır. Bunları ümumiləşdirsək aşağıdakı maddələr ortaya çıxmış olar:

1. Uşağa yalan demək! Bir çoxumuz uşaqlıqda bu mənzərə ilə rastlaşmışıq “ağzını aç bu sonuncu qaşıqdır, bax bu sondur… “ beləliklə sonuncu qaşıqların həddi hesabı bilinməz. Beləliklə, əslində uşağa yalan danışmağı öyrədən ana-atalardır.

2. Söz verib, tutmamaq! Bax, bu məsələdə bir çox ana atalarımız təəssüf olsun ki, mənfi mənada olduqca uğurludur. Zamanı doğru bölə bilmədiyimiz üçün uşağımıza verdiyimiz sözü də yerinə yetirmirik. Uşaq bir şey istədiyi zaman, “Yaxşı edərik “deyirik. Uşaq “Nə zaman?
Davamı →

“Mühitində olmağını təmin edərək inkişafını dəstəkləyir. Ailənin tək uşağı olmağın həm üstün, həm də mənfi cəhətləri var. Tək uşaq bacı-qardaşlar arasında olan yarış və qarşıdurma vəziyyətlərini yaşamadığına görə, akademik olaraq daha uğurlu ola bilər.

Ancaq tək uşaq yetkinlikdən əvvəlki dövrdə bəzi mövzularda ailədə bacı-qardaş əksikliyinin hiss edə bilər. Nəticə olaraq tək uşaq olmaq əksər hallarda müsbət nəticələr göstərir. Tək uşaq bacı-qardaşı olan uşaqlarla müqayisədə o qədər də fərqli deyil. Əslində uşağın tək olması yox, onun böyüyüb tərbiyə olunması əhəmiyyətlidir”.
Davamı →